Hewraman'ın Pir Şalyar inancını kadrajladı
MELTEM OKTAY / DEVRAN TOPTAŞ
AMED (DİHA) - İranlı fotoğrafçı Loghman Rahimi, İran'a bağlı Meriwan'ın Hewramane Text köyünde her yıl kutlanan "Pir Şalyar Cem Merasimi"nde çektiği fotoğraflarla katıldığı 4. Uluslararası Fotoğraf Günleri sergisine Hewramanlıların kutsal inancını taşıdı.
Zagros Dağları'nın derinliklerinde vadilerin dik yamaçlarına doğru taraçalar halinde yükselen köylerde, her yıl Ocak ayında kutlanan Pir Şalyar Cem Merasimi'nde, yüzlerce kişi ziyafet, ibadet ve zikir için toplanıyor. İran'ın Hewreman bölgesinde yaşayan Gorani Kürtleri kutsal saydıkları Pir Şalyar'ı bayram havasında yad ediyor. Pir Şalyar Merasimi, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte, çocuklar tarafından tüm evlere müjdelenirken, tüm köylüler, ziyaretçiler, dervişler adaklarla yapılan yemeği bekler. Öğle namazı sonrası ise dağlar ve derin vadiler zikir nidalarıyla inlerken, bu ritüeller günlerce devam ediyor.
İnanç tarihsel ritüeli ortaya koyuyor
Pirlerin, dervişlerin, Ehl-i Hak'ların yurdu Hewramanilere göre Pir Şalyar Zerdüşti inanca sahip olurken, gerçek anlamda tarihsel bir ritüeli ortaya koyuyor. Halkın ortak inanç ve toplumsal etkinliklerine dair de tarihe ışık tutmakta olan Cem, Xeber (Haber), Kute kute, Klawroçni (Doğum günü), adak adama, Ayîna Sema û Xwarin Xwarinê (Sema ve Yemek etkinliği), Şewnişt (geceye kalma) ve Terbî olmak üzere 7 aşamada gerçekleşiyor.
Doğu Kürdistan'ı gezerek fotoğrafladı
Tüm bu ritüelleri yerinde izleyen ve kadrajlarına taşıyan İranlı fotoğrafçı Loghman Rahimi, Hewraman inancını yerinde fotoğrafladı. 17 yıldır profesyonel olarak fotoğraf çalışması yürüten Rahimi, Doğu Kürdistan'ın neredeyse tamamını gezerek fotoğrafladı. İran ve İran dışında birçok fotoğraf sergisine katılan Rahimi, birçok defada fotoğraf ödülü aldı.
Binyıllardan beri kutlana gelen kültürü yansıttı
Rahimi, gittiği İran'a bağlı Meriwan'ın Hewramane Text köyünde her yıl kutlanan "Pir Şalyar Cem Merasimi"nde çektiği fotoğraflarla katıldığı 4. Uluslararası Fotoğraf Günleri sergisine Hewraman kültürünü kadrajıyla taşıdı. Yılda iki kez ilkbahar ve kışın ortalarında üç gün boyunca Hewramanê Text köyünde kutlanan Pir Şalyar Cem Bayram'ına giden Rahimi, bin yıllardan beri kutlana gelen kültürü ölümsüzleştirdi.
'250 yıldır kesintisiz yapılıyor'
Bir kaç kere Hewreman'a gittiğini ve fotoğraflar çektiğini ifade eden Rahimi, orada gerçekleşen ayinleri fotoğrafladığını söyledi. Her yıl kış mevsiminde gerçekleşen bu ayinin 250 yıldır kesintisiz yapıldığını kaydeden Rahimi, "Ezidi inançlarını bu şekilde gerçekleştiriyorlar. Ancak bunlar Ezidi değil ama Zerdüşti bir gelenektir. Pirlerine bağlı olduklarından dolayı ayini sürdürüyorlar. Asılları Müslümanlıktan geliyor ama gelenekleri Zerdüşti bir gelenektir. Her yıl bu ayini yapmak istiyorlar. Bu şekilde inançlarını gelecek nesillere aktarıyorlar" diye konuştu.
'Newroz havasında geçer'
Bu etkinliklerin yapıldığı dönemin bir Newroz havasında geçtiğine vurgu yapan Rahimi, çocuklara hediyeler verildiğini, gelenek gereği çocukların bayram havasında evlerin kapılarına giderek hediyeler aldıklarını söyledi. Rahimi, "Öğlene kadar evler birbirine ziyaretlerde bulunarak hediyeler verirler. Bu hediyeler nar, tavuk ve benzeri hediyeler olur. Bunun karşılığında ise hediyeyi alan aile bir kurban verir. İlk ev bir inek kurban vermek zorundadır. Pir Şalyar odasında bu hediyeler toplanır. Bir mutfak gibi o hediyelerin hepsinden yemek yapılır ve halka dağıtılır" dedi.
'Uzun saçlı pir ve dervişler tarihi halayı çekerler'
Yemek ardından uzun saçlı pir ve dervişlerin zikir halayına durduklarını söyleyen Rahimi, "Bu halay tarihidir. Bu tarihi halay onların örf ve adetleridir. Halaylar bittikten sonra yine Pir Şalyar odasına girerler ve burada yine farklı zikirler yapılır ve dualar edilir. Sonra o gün biter ve dağılırlar. Bu merasim iki gün sürer" diyerek Hewraman kültürünü anlattı.
(fç/avt)
