Licê Katliamı tanıkları: Kürde bakış değişmedi
AZİZ ORUÇ / ÖZGÜR PAKSOY
AMED (DİHA) - Licê'nin Katliamı’nın üzerinden 23 yıl geçse de o günün tanıkları yaşadıklarını unutamıyor. Devletin Kürde yaklaşımın hiç değişmediğini vurgulayan tanıklar, ilçelerini yakan, insanları katleden zihniyetin bugün Cizîr’de işbaşında olduğunu dile getirdi.
Diyarbakır Jandarma Bölge Komutanı Tuğgeneral Bahtiyar Aydın’ın 22 Ekim 1993'te Licê'de (Lice) şüpheli bir suikastla öldürülmesinin ardından ilçe 22 Ekim'de başlayan ve 4 gün süren devlet saldırısı ile küle çevrildi. Lice Katliamı olarak tarihe geçen olayın üzerinden 23 yıl geçse de yaşanan acılar ilk günkü taze. 14 sivilin katledildiği katliamda, 242 işyeri ve 401 konut yakıldı. Devlet güçlerinin saldırıları sonucunda Lice tümüyle yerle bir edilirken, binlerce insan ise zorla yerlerinde edilerek, Amed, Êlih (Batman) ve çevre illere göçertildi.
‘Askerler evleri tek tek yakıyordu’
Dönemin tanıkları o günleri hafızalarından silip atamıyor. Katliama tanıklık eden Kemal Aksu (62) o dönem PTT’de memur olarak çalışıyordu. O gün de her zamanki gibi işe gittiğini ve 09.30 sularında Lice’nin aşağı mahallerinde silah seslerini gelmeye başladığını anlatan Aksu, daha ne olduğunu anlamadan askerlerin ilçeye girdiğini ve saldırdığını söyledi. Aksu, bir anda sokakta bulunan yurttaşlarla beraber PTT binasına girdiklerini, içeri girmeleriyle beraber askerlerin geldiğini, aralarında çocuk, kadınların da olduğu 100-200 arasında kişiyi 2 odaya soktuğunu anlattı. Askerlerin kendilerini “Kendini kaşıyan, sigara içen, sağa sola bakanı bile vuracağız” diyerek tehdit ettiğini anlatan Aksu, başlarında eli silahlı askerlerle akşama kadar PTT binasında bekletildiklerini hatırlattı. Gün boyu silah sesleri kesilmediğini ve dışarıda neler yaşadığını ilk olarak anlayamadıklarını belirten Aksu, askerlerin ilk olarak Kelvan Mahallesi’nde evleri yakmaya başladığını söyledi.
‘Lice’de yaşananlar asla unutulmaz’
Aksu, “Çarşıyı yaktılar, ilçeyi talan ettiler. Bizi PTT’den bir gün sonra çıkarıp Devlet Yatılı Okulu’nun oraya götürdüler. Lice’de katledilenlerin cenazelerini de sağlık ocağının önüne atmıştılar. Biz saatler sonra eve gitmeye çalıştık. İlçeden geçip eve gittiğimizde ilçede yaşanan vahşeti gözlerimle gördüm. Evler silahlarla tek tek yakılıyordu. Taş üstüne taş bırakılmadı. Savaşta dahi öyle bir vahşet yapılamazdı. Yakınımızın dükkanı yanıyordu, kendi ellerimle söndürmeye çalıştığımda dahi izin verilmiyordu. Ve askerler bizi dövüyordu. Biz çok cefa gördük o günlerde. 23 yıl üzerinden geçti ama asla unutamıyoruz. Biz ölsek ve mezarımızda yetişen çimler, doğan çocuklarımız dahi asla unutamayacak” diye konuştu.
'Lice’yi yakan zihniyet bugün Cizîr’de’
23 yıl önce yaşananların bugün Sûr, Cizîr (Cizre), Nisêbîn (Nusaybin), Şirnex’te (Şırnak) sürdüğünü, o yıl Lice’de katliam yapan zihniyetin, bu kez Cizîr’de insanları bodrumda diri diri yakan zihniyetle aynı olduğunu ifade eden Aksu, daha o acıları unutmadan bugün aynı acıları bir daha yaşadıklarını dile getirdi. Aksu, “Katledilen binlerce gence yazık. Birlikte mücadele etmeliyiz. Elimizi taşın altına koymalıyız. Lice geçmişiyle, direnişiyle bilinen bir yerdir. Lice devlet tarafından 3 kez yakıldı. Lice direngen kimliğiyle biliniyor. Asla düşman karşısında boyun eğen olmadı, direndi" diyerek direnişe dikkat çekti.
'Günlerce işkence gördüm'
Kotik Mahallesi’nde yaşayan Himet Bayhan da, o günlerde gözaltına alınıp işkencelerden geçtiğini anlattı. “Lice’de yaşanan vahşeti biz gördük, başkaları görmesin” diyen Bayhan, çektikleri acıların artık bitmesi ve insanca yaşamayı istediklerini dile getirdi. Bayhan, o güne dair tanıklığını şu sözlerle ifade etti: “Lice’de katliamın yaşandığı gün ben ilçede esnafım. Dükkanımızı kapatıp çarşıya doğru geldiğimizde kıyamet günü gibi bir durumla karşılaştık. Büyük bir vahşeti gördük Lice’de. Evler tek tek yakılıyordu. Kendimizi bir şekilde eve attık. O günlerde büyük işkenceler yaşandı. Bizim de evimiz basılarak gözaltına alındım. Günlerce gözaltında kaldım ve ağır işkenceler gördüm. Günlerce işkence ve gözaltından sonra serbest bırakıldım. Lice'de 4 günde büyük acılar yaşandı. 14 sivil insan katledildi. Acımız ilk günkü gibi taze. Lice’de yaşananları biz bile anlatamıyorsak, gerisini siz düşünün bu topraklarda neler yaşadığını.”
‘Devlet hala teröristsiniz diye bizi öldürüyor’
O yıllarda olduğu gibi bu gün de binlerce asker ve özel harekat timinin köylerin etrafını sardığını, evleri yakıp yıktığını anlatan Bayhan, devletin 23 yıl önceki kirli zihniyetinin temizlenmek bir yana daha da kirlendiğini sözlerine ekledi. Halen barakalarda kaldıklarını aktaran Bayhan, her şeye rağmen hala dimdik ayakta olduklarını ve tek isteklerinin özgürlük olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi: “İnsan bir kere ölür biz de öleceğiz, ama özgürce ölmek istiyoruz. Devlet Lice’de evleri yakarken, bizleri öldürürken ‘Siz teröristsiniz’ diyordu. Hala bu söyleminden vazgeçmiş değil. Kürt halkına teröristsiniz diyerek yine bizleri, çocuklarımızı öldürüyor. Kürt halkına yaşam hakkı dahi verilmek istenmiyor. Şimdi yaşananlar daha kötüdür. Biz dün de bu vahşeti kabul etmedik, bugün de kabul etmeyeceğiz. Tarihimiz katliamlarla dolu ama biz inanıyoruz bunlar bir gün bitecek. Ve özgürce yaşayabileceğiz.”
(özp-ao/fç/sd)
