2007 'sağlıkta yıkım' yılı oldu
MEHMET ALİ ERTAŞ
HABER MERKEZİ (DİHA) - Türkiye 2007 yılını 'sağlıkta yıkım yılı' olarak geride bıraktı. 'Sağlıkta Dönüşüm' programı çerçevesinde bir dizi uygulama hayata geçirildi. 'Aile Hekimliği' uygulaması bu yıl 13 pilot ilde yaşama geçirilirken, sosyal güvenlik sistemini tamamen değiştiren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası (SSGSS) yasasının yürürlüğe girişi kamuoyu tepkisi üzerine 2 kez ertelendi. SSGSS nedeniyle sağlık emekçileri yılı alanlarda geçirirken, kamuoyunun dikkatinden uzaklaştırılan salgın hastalıklar baş gösterdi.
'Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın damgasını vurduğu 2007 yılında yaşanan en büyük gelişmelerden biri Aile Hekimliği projesinin 13 pilot ilde yaşama geçirilmesi oldu. 94 kişinin yakalandığı 7 kişinin yaşamını yitirdiği Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı kamuoyunun gündemini günlerce meşgul etti, anca bi süre sonra unutuldu. Hastalığa 77 kişi yakalandı, 5 kişi ise yaşamını yitirdi. Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası'nın (SES) 2007 yılına ilişkin hazırladığı rapora yansıyanlar şöyle:
* Aile hekimliği uygulamasında pilot il seçilen İzmir'de aile hekimleri hastalarına ulaşamadı.
* Sağlık ocaklarının kapatılması ile aşılama çalışmalarında kaos ortaya çıktı.
* Verem savaş hizmetleri durma noktasına geldi.
* Sevk zinciri yok sayıldı.
* Halkın 112 Acil Hizmetlerinden yararlanması tamamen şansa bırakıldı.
* Toplum Sağlığı Merkezleri oluşturulamadı, oluşturanlarda ise siyasi kadrolaşma gelişti.
* Sağlık çalışanlarının özlük hakları yok sayıldı, iç barış bozuldu geçici görevlendirmelerdeki keyfiyet tam bir siyasal savaşa dönüştürüldü.
* Sigortalı bireylerin cepten ödemeleri arttı.
* Kırsal kesimde sağlığa ulaşma hakkı kesintiye uğradı.
* İlaç harcamaları 2,5 kat arttı.
Sağlık hizmetlerinin büyük oranda paralı hale geldiği 2007 yılında kamu hastaneleri de neredeyse ticari işletmelere dönüştürüldü. Yıl içerisinde hazırlanan "Kamu Sağlık İşletmeleri Pilot Uygulaması Hakkında Kanun Tasarısı" ile hastanelerin kendi kendine yeten işletmeler olması tasarlanırken genel bütçeden hastanelere ödenek verilmemesi hedeflendi. Sağlık hizmetlerinin taşeronlaştırılması, buna karşı açılan davalar ve Danıştay'ın iptal kararları yıla damgasını vuran gelişmeler oldu. Radyoloji çalışanlarının çalışma saatlerini haftalık 45 saate çıkaran yönerge de sağlık emekçilerinin hukuk mücadelesi sonucu Danıştay'ın engeline takıldı. Öte yandan 2006 yılında da tartışmaları yürütülen ve 1 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe girmesi planlanan SSGSS yasası 22 Temmuz seçimleri nedeniyle 1 Ocak 2008 tarihine ertelendi. Kamuoyundan gelen yoğun tepkiler nedeniyle Aralık ayında tekrar Meclis gündemine getirilen yasanın yürürlüğü 2'inci kez 6 ay daha ertelendi. SSGSS ve sağlıkta yıkım politikalarına karşı ülkenin her alanında emekçiler ve sağlık çalışanları yıl boyu alanlardaydı.
Sağlık alanına ilişkin bütün yıla yayılan gelişmeler şu şekilde:
* SES'in yaptığı araştırmalara göre 2007 yılında Türkiye genelinde çeşitli alanlarda yaklaşık 100 bin sağlık personeli açığı yaşandı.
* 2007 yılına ayrılan sağlık bütçesi 6.58 milyar YTL oldu.
* 2007 yılında İzmir, Denizli, Sinop, Amasya, Isparta ve Elazığ'da aile hekimliği yaşama geçti. Aile hekimliğinin yaşama geçtiği tüm illerde sağlık ocakları kapatıldı.
* Mersin'de 22 Temmuz seçimin ardından AK Parti hükümetinin sağlık alanında verdiği vaatlerin aksine Maliye Bakanlığı tarafından yaklaşık 50 bin Yeşil Kart şahıs adına para, arazi ve ev olduğu gerekçe gösterilerek iptal edildi. Türkiye'nin bir çok ilinde on binlerce yeşil kart iptal edildi.
* Hastane Bilgi Sistemleri'nin (HBS) Sağlık-NET veri tabanı ile karşılıklı haberleşebilmesi için gerekli temel bileşenleri açıklayan "Sağlık-NET Entegrasyonu İçin HBYS'lerin Temel Gereksinimleri" dokümanı yayınlandı.
* Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü (USVS) ve Minimum Sağlık Veri Setleri (MSVS) taslak sürümleri 30 Ocak 2007'de tamamlandı. Ulusal Sağlık Bilgi Siteminin temel dokumanı olarak isimlendirilen; Minimum Sağlık Veri Setleri ve içerikleri, Veri Seti Gönderim Şemaları ve Veri Elemanları tanımlarının yer aldığı Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü dokumanı yayınlandı.
* 24 Mart: İzmir Sağlık Platformu tarafından 'Sağlıkta Dönüşüm Projesi'nin iptali istemi ve 'sağlık ocağına sahip çık' kampanyası çerçevesinde başlatılan imza kampanyası sonucu toplanan 13 bin 300 imzayı Sağlık Bakanı Recep Akdağ'a gönderildi.
* 27 Nisan: Ağrı'nın Patnos İlçesi'nde Yeşil Kart uygulamasına ilişkin olarak miting düzenleyen Patnos SES Şubesi üyeleri hakkında, savcılık tarafından soruşturma başlatıldı.
* 02 Mayıs: 6283 Sayılı Hemşirelik Kanunu'nda yapılan değişiklik Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanarak resmi gazetede yayınlandı.
* 14 Mayıs: Aile Hekimliği Pilot Uygulaması ilk kez İzmir'de hayata geçirilmeye başlandı. Daha sonra Samsun, Samsun ilinde yaşama geçirildi. Aile hekimliğin hayata geçtiği illerde bulunan tüm sağlık ocakları kapatıldı.
* 17 Mayıs: Sağlık Emekçileri Sendikası (SES) Diyarbakır Şubesi, Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü'nde (SHÇEK) yaşanan sorunlara ilişkin çalışanların taleplerini içeren mektupları Başbakanlığa gönderdi.
* 15 Mayıs: Aile Hekimliği uygulaması İzmir'de bilim insanları, Ege ve Dokuz Eylül Üniversitesi, SES, Tabipler Odası ve halkın yoğun tepkisiyle başladı. Mahallenin sağlık ocağı kapatılarak aile sağlığı merkezine dönüştürülen Bornova İlçesi'ne bağlı Zafer Mahallesi sakinleri uygulamayı yaptıkları eylemle protesto etti.
*01 Haziran: Diyarbakır'da bulunan sivil toplum örgütleri, SSK Sağlık İşleri İl Müdürlüğü'nün kapatılmaya çalışmasına tepki göstererek, bölgede 10 ile hizmet veren müdürlüğün kapanmasının Diyarbakır ekonomisini olumsuz etkileyeceğine dikkat çekti.
* 04 Haziran: SES Mersin Şubesinin sağlık çalışanlarına ek çalışmalara karşılık yapılması gereken ödemenin yapılmaması üzerine Danıştay 11. Daire'ye açtığı davayı kazandı.
* 21 Haziran: Sendikalı oldukları için işten atılan Ankara Fizik Tedavi, Eğitim, Rehabilitasyon ve Araştırma Hastanesi işçileri, Sağlık Bakanlığı'na yürüdü.
* 27 Temmuz: İzmir'de Eski İzmir Umut Sağlık Ocağı hemşiresi Asuman Akgün'ün bir hasta yakınını saldırısına uğrayarak darp edilmesi "Sağlıkta dönüşüm programının sağlık çalışanlarına şiddet olarak yansıması"nın örneği olarak değerlendirildi ve protesto edildi.
* 05 Ağustos: İzmir Tabip Odası tarafından 14 Aile Hekimliği uygulamasının pilot uygulamasına karşı İzmir 2. İdare Mahkemesi'nde açtığı davada Aile Hekimliği Sistemi'nin yerleştirme ve görevlendirme yönergesinin yürütmesi durduruldu.
* 16 Ağustos: SES, Pratisyen Hekimlik Derneği (PHD) ve Türk Hemşireler Derneği (THD) İzmir Şubeleri tarafından oluşturulan İzmir Sağlık Platformu bileşenleri, düzenledikleri basın toplantısı ile aile hekimliği pilot uygulamasının başlamasından bu yana bağışıklama hizmetlerinde yaşanan aksaklıklara dikkat çekti.
* 22 Ekim: Adana Numune Hastanesi'ne bağlı Seyhan Uygulama Hastanesi'nde bazı servislerin ihale yolu ile taşeron firmaya devredilmesine dair SES SES ve Tabip Odası'nın Mart ayında açtığı davada Adana 1. İdare Mahkemesi 'sağlığın piyasaya devri' olan bu uygulamayı durdurup ihaleyi iptal etti.
* 2 Kasım: Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesinde taşerona bağlı olarak çalışan DİSK / Dev Sağlık-İş üyesi işçiler yemekhanenin koşularının düzeltilmesi talebiyle yaklaşık bir aydır yürüttükleri mücadele sonucunda hastane yönetiminin sorunlarına kulaklarını tıkadığını ve kendilerini taşeron firmanın insafına terk ettiğini belirterek, 1 Kasım günü öğle arasında yemek boykotu gerçekleştirdi.
* 12 Kasım: İzmir'de faaliyet gösteren iki üniversite hastanesinde görev yapan 407 hemşire üzerindeki araştırma, gündüz çalışan ve hafta sonu izin yapan hemşirelerin iş doyumunun ve verimliliğinin daha fazla olduğu sonucunu ortaya çıkardı.
* 17 Kasım: DİSK'e bağlı Dev Sağlık-İş Sendikası, TTB ve SES, sağlık alanındaki taşeron çalışmaya karşı ortak mücadele başlattı. Yaklaşık 50 bin sağlık çalışanının taşeron firmalar eliyle çalıştığını belirten kurumlar, 17 Kasım'da 'Sağlıkta taşeron olmaz' ve 'İnsan ihaleyle çalıştırılmaz' sloganlarıyla Sağlık Bakanlığı önünde buluştu.
* 24 Kasım: Sağlık Bakanlığı 2008 yılı mali bütçesinde öngörülen oran yüzde 4.85 olarak benimsendi. Bakanlığın sağlık yatırımları içinde ise 51 hastane, 19 ek bina, 98 sağlık ocağı ve çok sayıda ağız-diş sağlığı merkezi yer alıyor.
* 26 Kasım: Türkiye'de ilk defa Ege Doğumevi ve Kadın Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne alınan preparat boyama ve kaplama makinesi ile kadın hastalıklarındaki kanser vakaları daha hızlı ve emin bir şekilde teşhis hizmeti verildi.
* 20 Aralık: Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Balcalı Tıp Fakültesi'nde çalışan taşeron sağlık emekçilerinin kaderini belirleyen ihale protestoyla başladı. Yaklaşık 1000 işçiyi ilgilendiren ihaleye tepki gösteren işçiler, Tıp Fakültesi poliklinikleri önünde eylem yaptı.
* 17 Aralık: Ege Üniversitesi Hastanesi'nde alacakları ödenmeyen taşeron Öz-Örnek işçileri, iş bıraktı. Eylül ayı maaşları ödenmeyen işçiler, 2006 yılı vergi iadelerinin de ödenmesini istedi.
* 13 Aralık: Sosyal Güvenlik ve Genel Sağlık Sigortası Kanun Tasarısı'nın yeniden TBMM gündemine getirilmesi üzerine İstanbul Tabip Odası, İstanbul Diş Hekimleri Odası, İstanbul Eczacı Odası, İstanbul Veteriner Hekimler Odası, İstanbul Barosu, KESK İstanbul Şubeler Platformu, TÜRK-İŞ İstanbul Şubeler Platformu, DİSK İstanbul Bölge Temsilciliği, TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu, İstanbul Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirler Odası'nın çağrısıyla emekçiler Taksim'de bir araya geldi.
* 11 Aralık: Kamu hastanelerinin özerk yapıya kavuşturulması, hastanelerin her türlü kaynağı sınırsızca merkezden talep etmeleri yerine, kendi kaynaklarından sorumlu birlikler haline dönüştürülmeleri amacıyla pilot illerde "kamu hastane birlikleri" kurulmasını öngören kanun tasarısı, TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonunda kabul edildi.
* Tabipler için öngörülen Devlet hizmeti yükümlülüğüne ilişkin hükümlerin uygulanmasına yönelik olarak çıkarılan Başbakanlık Genelgesinin iptali istemiyle açılan davada, itiraz konusu kuralların Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına varan Danıştay Beşinci Daire iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu. Anayasa Mahkemesi söz konusu Danıştay 5. Dairesi'nin iptal istemini, "Söz konusu düzenlemenin, Anayasa'nın 2. maddesinde belirtilen sosyal devlet niteliğinin bir gereği olarak ve Anayasa'nın 56. maddesinde yer alan düzenleme kapsamında, sağlık hizmetleri alanında tabip, uzman tabip ve yan dal uzmanı tabip ihtiyacı gözetilerek bu alanda var olan açığın tamamlanması amacıyla getirildiği anlaşılmıştır" diyerek reddetti.
* 12 Aralık: Sağlık Bakanlığı "Enfeksiyon Kontrol Hemşirelerinin Eğitimine ve Sertifikalandırılmasına Dair Tebliğ'de değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" yayımlandı.
* Sağlık Bakanlığı'nın Resmi Gazete'de yayımlanan duyurusunda, 4924 sayılı Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre kurayla uzman tabip, tabip, diş tabibi ve eczacı alınacağı bildirildi.
* Sağlık Bakanlığı'nın yılın ilk 6 ayını kapsayan araştırma sonuçlarına göre; Türkiye genelinde 2 bin 974 kişi organ bağışında bulundu. Verilere göre 755 kişi ile İzmir ilk sırada yer aldı. İzmir'i 324 kişi ile Bursa, 248 kişi ile Antalya izledi. 26 ilde ise organ bağışı yapılmadı.
* Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı'na 2007'de 77 kişi yakalandı, 5 kişi yaşamını yitirdi.
* Hakkâri'de Nisan ayının ilk haftasında 117 kişi tifo hastalığına yakalanırken Malatya ve Muğla'da ishal salgınları görüldü.
(tç/gm/vp)
