DİHA - Dicle Haber Ajansı

M.ALİ ÇELEBİ

HABER MERKEZİ (DİHA) - Sonbaharda Başbakan Erdoğan ve Genelkurmay Başkanı Büyükanıt'ın sınır ötesi operasyon yapmak için ABD nezdinde gerçekleştirdikleri girişimlere ivme kazandırılırken, İran ile de diplomasi trafiği dikkat çekti. Arjantin'de yapılan devlet başkanlığı seçimini Cristiana Fernandez de Kirchner'in kazanması, Pakistan'da muhalefet, Yüksek Mahkeme ile Müşerref yönetimi arasındaki gerilimin dozunun oldukça yükselmesi etki dalgası yaratan gelişmeler oldu. Gürcistan'da muhalefet sokağa inerek yeni dönemin fitilini ateşlerken, Pakistan'da OHAL ilan edilmesi şok etkisi yarattı. Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz El Suud'un büyük paralar ve kalabalık heyetlerle yaptıkları geziler çok konuşulanlar arasına girdi.

25 Ekim 2007: ABD İran'a karşı yeni yaptırım kararı aldı. Yaptırımlarla üçü banka olan 20 özel ve tüzel kişiyle iş yapılmasına yasak getirildi, ABD finans sisteminden çıkarılması benimsendi. Devrim Muhafızları'nın seçkin birimi El Kudüs Gücü'ne yönelik kararla, Washington yönetiminin ilk kez bir devletin silahlı kuvvetlerine bağlı bir birimi "terör örgütleri" listesine kattı.

* Suriye-Halep'te cinayetle suçlanan 5 kişi halkın önünde asılarak idam edildi.

27 Ekim: Afganistan'da ABD öncülüğündeki Koalisyon güçler ve Afgan askerleriyle Taliban militanları arasındaki çatışmada 80 kadar Taliban militanın öldü.

28 Ekim: Libya'nın Sirte kentinde, Sudan'ın Darfur bölgesine soykırımın durdurulup barış sağlanması için toplantı düzenlendi. Toplantıya Afrika Birliği'nin özel temsilcisi Selim Ahmed Selim, Libya Lideri Muammer Kaddafi de katılırken, isyancı gruplar katılmadı. Toplantıda söz alan Sudan Devlet Başkan Yardımcısı Nafi El Nafi, Sudan Hükümeti'nin Darfur'da tek taraflı ateşkes ilan ettiğini açıkladı.

* Kerkük'te El Haser'daki otobüs terminali yakınında düzenlenen bomba yüklü araçla düzenlenen saldırıda 8 kişi yaşamını yitirdi. Bu arada ABD öncülüğündeki çok uluslu güç, Bağdat'ın güneyindeki Kerbela eyaletinin güvenliğini sağlama görevini Irak güçlerine devretti. Böylece devredilen 8. eyalet oldu.

* Dışişleri Bakanı ve Başmüzakereci Ali Babacan, İran'ın başkenti Tahran'da İran Cumhurbaşkanı Ahmedinejad dahil bir çok görevliyle görüştü. Babacan'ın heyetinde Irak Özel Temsilcisi Büyükelçi Oğuz Çelikkol da yer aldı.

* Arjantin'de yapılan devlet başkanlığı seçimine Devlet Başkanı Nestor Kirchner'in senatör eşi Cristiana Fernandez de Kirchner (CFK) yüzde 45 oy alarak ülke tarihinin ilk seçilmiş kadın başkanı oldu.

29 Ekim: İsrail, Hamas’ın kontrolündeki Gazze’ye yakıt ve elektrik kısıtlaması getirdi. BM eleştirdi.

* Pakistan'da Yüksek Mahkeme Başkanı İftihar Muhammet Çaudri, hükümetin sürgündeki eski başbakan Navaz Şerif'in ülkeye dönmesine izin vermesini, bu yöndeki mahkeme kararının uygulanmasını istedi. Pakistan'ın Ravalpindi kentinde, ordu karargâhı yakınında gerçekleştirilen intihar eyleminde 7 kişi öldü.

* Suudi Arabistan Kralı Abdullah, şatafatlı şekilde gittiği Londra'da Kraliçe 2. Elizabeth tarafından resmi törenle karşılandı.

* BM Genel Kurulu, yine ezici bir çoğunlukla, ABD'nin Küba'ya 45 yıldır uyguladığı ekonomik ambargoyu kaldırmasını istedi.

31 Ekim: İran Dışişleri Bakanı Mutteki Bağdat'a giderek Başbakan Maliki ve Dışişleri Bakanı Zebari ile bölgedeki gelişmeleri görüştü.

* Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy'nin yapacağı Çin ziyaretinin hazırlıkları için Pekin'e gitti.

* İspanya'nın başkenti Madrid'de 11 Mart 2004'te yaklaşık 200 kişinin ölümüne ve 1841 kişinin yaralanmasına neden olan El Kaide saldırılarıyla ilgili davada 21 sanığa toplam 120 bin 755 yıl hapis cezası verildi.

* Suudi Arabistan’da bir çocuğun ırzına geçerek öldürme suçundan idam cezasına çarptırılan 5 kişi kafası kesilerek idam edildi.

* İran Dışişleri Bakanı Mutekki, Irak ziyaretinin ardından Ankara'ya gerçerek Cumhurbaşkanı Gül ve Dışişleri Bakanı Ali Babacan ile bölgedeki gerilimi görüştü.

* Pakistan'ın kuzeybatısındaki Siwat vadisinde güvenlik güçleri ile dinci militanlar arasındaki çatışmalarda çok sayıda kininin öldürülmesiyle 1 haftada öldürülen militan sayısının 180'e yükseldiği bildirildi. Sargodha kenti yakınında düzenlenen intihar saldırısında ise 6 kişi öldü.

* Kosovalı Arnavut Ulusal Ordusu (ANA) Lideri Cavit Morina, Makedonya'da 3 kurşunla vurularak öldürülmüş halde bulundu. Morina, Mart ayında terörizm suçlamasıyla uluslararası mahkeme tarafından 12 yıl hapse mahkum edilmiş, daha sonra Kosova'nın batısındaki Dubrava'daki cezaevinden firar etmişti.

* ABD'li nükleer denetçiler Kuzey Kore'nin Yongbyon'daki ana nükleer tesisinin devre dışı bırakılmasını gözlemlemek amacıyla bu ülkeye gitti.

2 Kasım: BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon Irak'ın Türkiye tarafından işgal edilmesi üzerine yapılan tartışmalar üzerine Ankara'ya geldi.

* Somali'nin başkenti Mogadişu'da çıkan çatışmalarda 6 kişinin öldüğü, 24 kişinin yaralandığı bildirildi. On binlerce kişi yollara düşerken, ülkeden Yemen'e kaçmaya çalışanların bindikleri teknelerin devrilmesi sonucu yaklaşık 40 kişi öldü.

3 Kasım: Pakistan'da OHAL. Devlet Başkanı Müşerref ülkede olağanüstü hal ilan ederek Anayasayı askıya aldı. Gerekçe olarak "ülkedeki aşırı dincilerin isyanı ve yargının müdahaleleri" gösterildi. Olağanüstü hal çerçevesinde basın-yayın organlarına bazı kısıtlamalar getirdi. 6 Ekim seçiminde Müşerref'in kazanmasının yasal olup olmadığını açıklaması beklenen Yüksek Mahkeme Başyargıcı İftikhar Chaudri görevden alındı.

* Almanya Başbakanı Angela Merkel Afganistan'a sürpriz ziyarette bulundu.

2-3 Kasım: Irak'a Komşu Ülkeler Konferansı, Türkiye, Irak, Bahreyn, Kanada, Çin, Mısır, Fransa, Almanya, İran, İtalya, Japonya, Ürdün, Kuveyt, Rusya, Suudi Arabistan, İngiltere, ABD, Suriye dahil 17 ülkeden yetkililerin katılımıyla İstanbul Conrad Otel'de yapıldı. Toplantı için İstanbul'a gelen ABD Dışişleri Bakanı Rice, Ankara'ya geçerek Gül, Erdoğan ve Babacan'la PKK ve Türkiye'nin Irak'taki Kürt kentlerini işgal planlarını, Ermeni soykırımı tasarısı ve Lübnan'ı görüştü.

* Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) üyesi Rusya, Çin, Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan başbakanlarının genişletilmiş toplantısı, Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te yapıldı. Enerji, taşımacılık, ticaret ve yatırım, doğal zenginliklerin kullanımı ve turizm alanlarında işbirliğinin derinleştirilmesi görüşüldü.

5 Kasım: Türkiye'nin sınır ötesi operasyon ve Ermeni soykırımı tasarısı için büyük önem atfettiği görüşme Erdoğan ile Bush arasında gerçekleşti. Oval Ofiste'ki görüşmeye Türkiye tarihinde ilk kez bir paşa heyeti de katıldı

6 Kasım: Afganistan'ın kuzeyinde Bağlan vilayetindeki Pul-i Humri şeker fabrikasını ziyaret eden milletvekili heyetine yönelik intihar saldırısında 6'sı milletvekili ve çoğu çocuk 100 kadar kişi yaşamını yitirdi. Bu bugüne kadar olan en kanlı saldırıydı.

* AB Komisyonu, diğer aday ve potansiyel aday ülkelerle birlikte Türkiye İlerleme Raporu, strateji belgesi ve gelecek 4 yıla ilişkin mali yardım çerçevesini açıkladı. Ordunun siyasetteki ağırlığı, anadil yasakları, koruculuğun kaldırılması, 301. madde, yüzde 10 seçim barajı, yargının bağımsızlığı, işkence, yolsuzluk, basın özgürlüğüyle ifade özgürlüğü, Kıbrıs, Ek Protokol konusunda adım atılması istendi. İlerleme raporunu AKP hükümeti ek protokol şartı hariç olumlu buldu.

* AB Kom. Gen. Sor. Komiseri Olli Rehn Brüksel'de bir soru üzerine, Türkiye'nin kaçınızlamzsa ölçülü olması kaydıyla askeri bir sınır ötesi operasyonunu desteklediklerini söyledi.

* Suudi Arabistan tarihinde bir ilk. Kral Abdullah Vatikan'ı ziyaret ederek Papa 16. Benedict ile görüştü.

* Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in temsilcisi, eski başbakanlardan Yevgeni Primakov, Suriye'de, Devlet Başkanı Beşşar Esad ile biraraya gelerek, Esad'a Putin'den mesaj iletti. Primakov'un, Esad'a, Ortadoğu gezisinin amaçları ve ''Rusya'nın Annapolis'te yapılacak uluslararası toplantıya ilişkin görüşleri'' ile ilgili olarak bilgi verdiği de ifade edildi.

7 Kasım: Gürcistan'da polis, 2 Kasım'dan sonra parlamento binası önünde gösteri düzenleyenleri sert müdahalede bulunarak dağıttı. Devlet Başkanı Şaakaşvili OHAL ilan ederken, ordu sokakları tuttu. ABD, tarafların sorunları diyalogla çözmesini belirtmekle yetinirken, Rusya Tiflis yönetimine tepki gösterdi.

* Ülkesini ABD yörüngesine sokmak için elinden geleni yapan Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy, ABD'ye resmi ziyarette bulundu. ABD basını "Blair'in yerini alan Bush'un yeni finosu" diye karikatürize etti. Bush, Sarkozy ile görüşmesi sonrası açıklamasında Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref'ten genel seçimleri yapmasını ve genelkurmay başkanlığı görevinden ayrılmasını istedi. Bush, Müşerref'le yaptığı telefon görüşmesinde kendisine "Aynı zamanda hem devlet başkanı, hem de ordu komutanı olamazsınız" dediğini bildirdi. ABD Savunma Bakan Yardımcısı John Negroponte ise, Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref'in, "terörle savaşta ABD'nin vazgeçilemez bir müttefiki olduğunu" Pakistan ve halkıyla ortaklığın alternatifinin bulunmadığını söyledi.

8 Kasım: Almanya'yı ziyaret eden Suudi Arabistan Kralı Abdullah, Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler, Başbakan Angela Merkel ve Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier'le görüştü. Kral Abdullah ile birlikte giden Prens Suud El Faysal, iki ülke arasında vergi anlaşmasını imzaladı ve iki ülkenin yakın siyasi danışma mekanizması kurmasına ilişkin niyet mektupları teati edildi.

* İran Savunma Bakanı Mustafa Muhammed Neccar, Ermenistan'da temaslarda bulundu. Ermenistan ile İran arasında savunma alanında işbirliğini öngören bir protokol de iki ülke savunma bakanları Mihail Harutiunyan ile Mustafa Muhammed Neccar tarafından Erivan'da imzalandı.

* Yemen'in doğusundaki Şabva bölgesinde aşiret üyeleriyle bir Ukrayna petrol şirketinin güvenlik personeli arasında çıkan çatışmada en az 12 kişinin öldüğü bildirildi.

* Somali'nin başkenti Mogadişu'daki çatışmalarda hükümete bağlı güçlerle radikal dinci unsurlar arasında çıkan çatışmaların ardından meydana gelen şiddet olaylarında 18 sivil hayatını kaybetti.

* Brüksel’de toplanan AB İçişleri Bakanları, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Letonya, Litvanya, Macaristan, Malta, Polonya, Slovakya ve Slovenya’nın, Schengen bölgesine alınmasını onayladı.

9 Kasım: Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz El Suud, altın tahtı, 9 uçak, 400 kişiyle temaslarda bulunmak üzere Ankara'ya geldi. Gezi için 1 milyon euro masraf yaptığı tahmin edildi. Türkiye ile Suudi Arabistan arasında işbirliğine dair ortak deklarasyon imzalandı. Cumhbaşkanı Gül, havaalanında karşıladı. Ardından "istisnai protokol" denilen bir şey oldu Kralı otelinde ziyaret edip görüştü. Devlet Şeref madalyası da verildi. Tüm bunlar tepki çekti, siyasiler "diplomatik skandal" olarak değerlendirdi. Basında "Cumhurbaşkanı huzura çağrıldı", "Kral için protokol kuralları altüst", "Bu devlet bedevi çadırında kurulmadı" diye yazıldı.

* İsrail askerlerinin, Gazze'deki güvenlik duvarı yakınında 2 Filistinliyi öldürdüğü bildirildi.

10 Kasım: Almanya Başbakanı Merkel 42 yıl aradan sonra bir ABD başkanının özel konutunda ağırlandı. Bush'la Texas'ta görüştü. Merkel, İran'a yaptırımalrın sertleşmesine karşı olamdıklarını söyledi.

11 Kasım: Slovenya'da yapılan devlet başkanlığı seçimini Danilo Turk yüzde 68 oyla kazandı. Rakibi eski başbakan Lojze Peterle yüzde 32 oy aldı.

* ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref'ten olağanüstü hal uygulamasını mümkün olan en kısa sürede kaldırmasını istedi.

12 Kasım: Pakistan'ın eski başbakanlarından Benazir Butto, olağanüstü hal ilanından önce Devlet Başkanı Pervez Müşerref ile başlayan iktidarı paylaşma müzakerelerini tamamen kestiğini açıkladı. Lahor'da açıklama yapan Butto, "Artık görüşme olmayacak. Yöntemi değiştirdim" dedi. Butto, "anayasayı askıya alıp olağanüstü hal ilan eden ve yargı

erkine baskı yapan biriyle çalışamayacağını" söyledi ve Lahor'dan İslamabad'a "Uzun Yürüyüş" başlatmakta kararlı olduğunu belirtti.

* Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da TOBB, İsrail ve Filistin Odalar Birliği'nin öncülük yaptığı Ankara Forumu çerçevesinde Ankara'ya gelirken, Gazze'de Filistin'in ilk Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın ölüm yıldönümünde düzenlenen gösteri kana bulandı. Hamas'ın güvenlik güçleri yüzbinlerce göstericilerin üzerine ateş açması sonucu 9 kişi öldü, 100'den fazla kişi yaralandı. Abbas 1 günlük yas ilan etti.

* Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın temsilcisi Ruhi Fettuh, Suriye'nin, ''Golan Tepeleri konusu gündeme alınmadığı sürece ABD'deki Ortadoğu konferansına katılmama'' kararına destek verdi.

13 Kasım: NATO'nun en yüksek askeri karar organı olan ve üye ülkelerin genelkurmay başkanlarından oluşan Askeri Komite'nin yıl sonu olağan toplantıları Brüksel'de yapıldı.

* Pakistan'da Lahor kentinden 13 Kasım'da "Uzun Yürüyüş" başlatmayı planlayan Halk Partisi Lideri Benazir Butto'nun, 1 haftalığına ev hapsine alındı.

* Karışıklık yaşayan Gürcistan'da temaslarda bulunan ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Matthew Bryza, Başbakan Zurab Noğaydeli ile görüştü. Bryza, Gürcistan’daki olağanüstü halin iki-üç gün içinde kaldırılmasını beklediğini açıkladı.

* Irak Dev Başkanı Talabani Mısır'ın başkenti Kahire'deki Arap Birliği Merkezi'nde Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa ile görüşerek, "Türkiye ile işbirliğinde bulunmanın yollarını aradığını ve artık Kürtler'in, Irak topraklarında ayrılıkçı askeri faaliyette bulunmasına izin vermeyeceğini" söyledi.

* Filipinler'in başkenti Manila'da meclisin alt kanadına düzenlenen bombalı saldırıda 1 milletvekili ile 3 kişi öldü.

* Nijerya'dan Kamerun'a verilen Bakassi yarımadasında Nijeryalı direnişçilerin 21 Kamerun askerini öldürdüğü bildirildi.

* Danimarka'da yapılan parlamento seçimlerini, Başbakan Anders Fogh Rasmussen'in hükümetteki merkez sağ koalisyonu üçüncü kez kazandı.

14 Kasım: Kuzey ve Güney Kore Başbakanları, 15 yıl aradan sonra ilk kez bir araya geldi.

* Rusya Kara Kuvvetleri Ağır Silahlar ve Füze Güçleri Komutanı General Vladimir Zaritskiy, ABD'nin Doğu Avrupa'daki füze kalkanı projesine misilleme olarak Belarus'a kısa menzilli füzeler yerleştirebileceklerini söyledi.

* Dışişleri Bakanı Ali Babacan, 5 Kasım'da Erdoğan'ın ABD ziyaretinde Bush'un verdiği söz gereği PKK için "anlık istihbarat" paylaşımına 14 Kasım itibariyle başladığını açıkladı.

* Şili-Calama'da Richter ölçeğine göre 7,7 büyüklüğünde deprem meydana geldi, 2 kişi öldü.

* Fransa’da Cumhurbaşkanı Sarkozy'ye karşı özel emekliliğe karşı demiryolları ve kamu ulaşım araçlarında yaşanan grev ülkede yaşamı adeta felç etti. Öğrenciler de üniversitelerdeki özelleştirme çalışmalarına karşı boykotlar örgütledi.

15 Kasım: İslamabad'ın yaklaşık 160 kilometre kuzeybatısındaki Swat vadisinde militanların üslendiği noktalara helikopterle düzenlenen hava operasyonlarında Taliban yanlısı 33 militanın öldürüldüğü belirtildi. Karaçi kentinde, muhalefet lideri Benazir Butto yandaşlarının protesto gösterisi sırasında silahlı kişilerle polis arasında çıkan çatışmada 2 çocuğun öldüğü bildirildi.

* Kerkük kentinde Kürt polis yetkilisinin konvoyuna düzenlenen intihar saldırısında 6 kişi yaşamını yitirirken, 21 kişi de yaralandı.

* İsrail ordusunun Gazze'nin kuzeyinde militanları taşıyan bir araca saldırısında 2 kişinin öldüğü, 5 kişinin yaralandığı bildirildi.

* AİHM Çeçenistan'daki yargısız infaz, kayıp kişiler ve mülkiyet hakkıyla ilgili yapılan üç şikayet başvurusunda, Rusya'yı mahkum etti.

16 Kasım: Pakistan'da Benzair Butto'nun ev hapsi kaldırıldı. 12 Kasım'dan beri süren hapsin kaldırılması, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı John Negroponte'nin ülkeye yapacağı ziyaretin hemen öncesine rastlıyor. Meclis seçim sürecini başlatmak için feshedilerek Senato eski Başkanı Muhammedyan Sumro başkanlığında geçici hükümet kuruldu.

* Bangladeş kıyılarını vuran şiddetli kasırgada 3 bin kişi yaşamını yitirdi, 7 milyon kişi evlerini terk etti.

* BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon, Lübnan'a giderek anayasal sürece uygunluk içinde bir devlet başkanının seçilmesi için temaslarda bulundu.

* Gürcistan'da OHAL 19.00 itibariyle kaldırıldı. Saakaşvili, Başbakan Zurab Noğaydeli'yi görevinden aldığını açıkladı. Saakaşvili tarafından 2005'te Başbakanlık görevine getirilen, bir süre önce ABD'de kalp ameliyatı geçiren Noğaydeli'nin kendisinin görevi bırakmak istediği öne sürüldü.

* Ermenistan'ın başkenti Erivan'da muhalefetin çağrısıyla sokaklara dökülen yaklaşık 10 bini aşkın kişi, Robert Koçaryan rejimini protesto etti.

* ABD Başkanı Bush, Japonya Başb. Yasuo Fukuda'yı Beyaz Saray'da ağırladı. Görüşmeden sonra düzenlenen ortak basın toplantısında Bush, hassas nükleer faaliyetlerini askıya almaması halinde İran'a uluslararası baskıların artacağını belirtti ve bu konuda Fukuda ile görüş birliğine vardıklarını kaydetti.

17 Kasım: Afganistan sınırı yakınındaki aşiret bölgesinde farklı mezheplerden gruplar arasında çıkan çatışmalarda 91 kişiyle 11 asker öldü. 2006'da kaçırılıp öldürülen Gazeteci Hayetullah Han'ın eşi Mehr-ün Nisa da sınırdaki Kuzey Veziristan'daki Mir Ali kentindeki evlerinin dışına konulan bombanın patlaması sonucu hayatını kaybetti.

* Müşerref, BBC'ye yaptığı açıklamada Müşerref ülkede olağanüstü hal ilan etme kararını savunarak, seçimlerin "kargaşa ortamında" yapılması halinde "Pakistan'ın nükleer silahlarının, yanlış ellere geçebileceği" uyarısında bulundu. Müşerref, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı John Negroponte ile bir araya geldiği görüşmede de olağanüstü halin güvenlik sağlandığı takdirde kaldırılabileceğini açıkça dile getirdi.

* Kosova'da yapılan 120 sandalyeli meclis seçimini, iç savaş sırasında gerilla savaşı yürüten UÇK devamı olarak kurulan Kosova Demokrat Partisi'nin lideri, UÇK komutanlarından Haşim Taci yüzde 34'le (37 sandalye) kazandı. Demokratik Kosova Birliği Partisi 1999'dan beri ilk kez kaybetti yüzde 22.6'da (25 sandalye) kaldı. Azınlıklara da 20 sandalye verildi. Kosova Demokratik Türk Partisi-KDTP 3 sandalye aldı. Katılım Sırp boykotuyla yüzde 40'ta kaldı.

(vp)